Tweet

Andermans site scrapen, wanneer mag dat? /5 reacties

Databankenrecht

Toch is scrapen van andermans site daarmee niet automatisch legaal. Al bijna tien jaar kennen we in Nederland het databankenrecht, dat databanken beschermt tegen (integraal of grotendeels) overnemen en tegen ongeautoriseerd opvragen van gegevens uit de databank.
Vooral dat laatste is bedoeld tegen scrapers: opvragen van gegevens uit een databank mag niet botsen met de normale exploitatie van de databank, en bovendien geen ongerechtvaardigde schade toebrengen aan de rechtmatige belangen van de producent van de databank.

Investering

Om een databankrecht te claimen, moet je aantonen dat je een substantiële investering hebt gedaan om de databank te verkrijgen, in de zin van tijd, geld en/of moeite die je in het maken of onderhouden hebt gestoken. Wat ’substantieel’ is, staat niet in de wet, maar 1,9 miljoen euro voor de Autotrack-site werd november vorig jaar als substantieel aangemerkt. In ieder geval ligt de bewijslast bij de producent van de database.

Het grote struikelblok hier is dat de investering gestoken moet zijn in het bouwen van de databank. Niet op het vergaren van de gegevens. Sites zoals Marktplaats, Monsterboard of Autotrack hebben bijvoorbeeld een databankrecht op hun advertentieaanbod. Zij steken hun tijd, geld en moeite namelijk primair in het onderhouden en doorzoekbaar maken van al die advertenties.

Maar een site met nieuwsberichten, bijvoorbeeld Nu.nl, is geen beschermde databank. Nu.nl investeert in het verzamelen van nieuwsberichten. Dat die dan toevallig in een CMS met een database gestopt worden, is juridisch niet relevant. In 2004 oordeelde het Europese Hof van Justitie dat een organisator van paardenrennen geen databankrecht had op de overzichten van welke paarden waar meededen en wie welke race won. De investering was gericht op het organiseren van de races, en het overzicht op internet was daar een toevallig bijproduct bij. Je hebt alleen een beschermde databank, aldus het Hof, als je speciaal geïnvesteerd hebt in de databank.

Overtypen

De eerste die met haar databankrecht begon te zwaaien, was KPN - natuurlijk over de telefoongids. Een telefoongids is niet beschermd door het auteursrecht. Die mag je dus overtypen, zou je denken. Niet dus, omdat dat ‘integraal overnemen van een beschermde databank’ is. Diverse alternatieve telefoonboeksites werden dan ook al snel door KPN gesloten. Ook de ‘i-telgids’ van het bedrijf XSO moest ophouden met het scrapen van zoekresultaten uit detelefoongids.nl omdat dit inbreuk op het databankrecht van KPN was.

Spookadressen

Wat weer wel mag, is je eigen telefoonboek maken met precies dezelfde telefoonnummers als de KPN-gids. Je moet dat alleen dan wel helemaal zelf doen, zonder “hulp” van de KPN-gids. Om illegaal overnemen te kunnen aantonen, heeft KPN dan ook spookadressen in haar telefoonboek staan.
Atlassen en kaartensites doen iets vergelijkbaars met spookstraten of zelfs spookdorpen. Als die spookadressen of -straten ook in jouw gids staan, heb je wat uit te leggen. Maar een beheerder van een site met lijsten van campings werd vrijgesproken van inbreuk op het databankrecht van de Stichting Vrije Recreatie (SVR). Hij kon met brieven van de campinghouders aantonen dat hij zijn lijst zelf had gemaakt, en dat het dus gewoon toeval was dat al zijn campings ook op de SVR-lijst stonden.