Tweet

China doet meer tegen honger Afrika dan wij ooit deden /4 reacties

Ondanks kritiek op de Chinese aanpak van ontwikkelingshulp, lijkt China - meer dan het Westen ook heeft gedaan - echt uit te zijn op een win-winsituatie. Het is dan ook raar dat China ter verantwoording wordt geroepen met de vraag “wat doet China aan de honger in Afrika?”, vindt Gerard Ringenaldus.

Hongersnood is een terugkerende ramp in Afrika, die meestal vooral veroorzaakt wordt door jarenlange droogte. Een droogte die daarbij ook steeds langer lijkt te duren en die meer en meer veroorzaakt lijkt te worden door klimaatverandering. Ook groei van woestijnvorming door boomkap en overbegrazing zijn hier debet aan.

Ook de vele (langdurige) oorlogen mogen niet onvermeld blijven, want die staan verbeteringen van de situatie al heel lang in de weg. Het gebrek aan schoon water wordt steeds nijpender, watervervuiling door mijnbouw en oliewinning zijn onder andere de oorzaken. Maar alleen de gevolgen bestrijden, wat al meer dan vijftig jaar gebeurt, is onvoldoende, dan verandert er niets, zo blijkt telkens weer.

Van afhankelijkheid naar zelfredzaamheid

In mijn eerdere artikelen: ontwikkelingshulp kan anders, groen en goedkoper (deel 1 en deel 2) gaf ik al met voorbeelden aan hoe groepjes mensen in ontwikkelingslanden via kleinschalige projecten, zelfs op vrij korte termijn en op duurzame wijze in hun eigen onderhoud kunnen voorzien. Particuliere organisaties, zoals de Ashden Awards, doen daar vele jaren prachtig werk. Ik gaf daarbij aan dat de ontwikkelingshulp hier meer en meer op zou moeten inspelen en verwees daarbij ondermeer naar een Duitse documentaire, die een nogal onthutsend beeld gaf over de slechte wijze van “ontwikkelingshulp”, met name door het Westen in de afgelopen vijftig jaar.

Recentelijk is uit diverse andere hoeken niet alleen bevestigd dat de ontwikkelingshulp volledig heeft gefaald, maar dat de vele jaren van uitsluitend hongerbestrijding zelfs nog voor meer ellende heeft gezorgd en dat bovendien de afhankelijk van dit continent hierdoor in stand werd en wordt gehouden.

Deze feiten en op welke wijze China het continent Afrika nu helpt in ruil voor grondstoffen, werden ondermeer aangehaald door professor Brautigam, van de American University in Washington, tijdens een recent seminar “leerrijk China-Afrika” in Brussel. Hoewel er ook enige kritiek wordt geuit op de Chinese aanpak, wordt gesteld dat deze meer is gericht op een win-win situatie. Brautigam wijst erop dat het Westen in de afgelopen vijf eeuwen het continent Afrika vooral heeft uitgebuit.

Win-win in Congo

Een voorbeeld van zo’n win-win situatie is de overeenkomst met Congo, het zogenaamde “Congo contract”. Een overeenkomst waarover overigens niet iedereen alleen maar positief over was. Door interventie van het IMF is het gelukt de deal voor Congo nog wat te verbeteren. Jammer is alleen dat het IMF deze nobele interventie in het verleden bij de veel slechtere overeenkomsten tussen Afrikaanse landen en rijke Westerse landen heeft nagelaten.

Dat onder andere Congo een lange traditie van Westerse uitbuiting kent, blijkt uit de historie. Congo was bijvoorbeeld niet alleen lange tijd een Belgische kolonie, een groot deel van dit Afrikaanse land was ooit privé bezit van Koning Leopold II van België.

Ter verantwoording

Gelet op de aangehaalde historie is het dan ook een beetje raar, dat ineens China ter verantwoording wordt geroepen, met de vraag “wat doet China aan de honger in Afrika?”

Op zich misschien een terechte vraag, maar de redenatie erbij is toch wel ver van de werkelijkheid van de afgelopen 50 jaar. Men gaat niet alleen in het geheel voorbij aan het feit dat het rijke Westen zelf heel lang grondstoffen heeft geroofd en/of er nauwelijks voor heeft betaald en dus mede verantwoordelijk is voor de huidige situatie aldaar. Het gaat dan om de politiek en grote multinationals, natuurlijk niet al die goedwillende instanties die met ingezameld geld en veel vrijwilligers lokaal en kleinschalig heel veel goed hebben gedaan en nog doen.

Diezelfde Westerse politiek wilde bovendien vele jaren niet luisteren naar de roep van die particuliere instanties, om bijvoorbeeld er voor te zorgen dat de ontwikkelingshulp echt bij de bevolking terechtkomt. Dat kan ondermeer door projectmatige aanpak van hulpprojecten in plaats van (corrupte) regeringen steeds maar geld te geven. Dit alles neemt niet weg dat het natuurlijk in en in triest is dat wederom miljoenen arme mensen dreigen om te komen als er niet snel iets gebeurt.

Stijgende voedselprijzen door speculatie

Zeer recent bleek weer eens dat de huidige situatie weinig hoop op verbetering geeft. Nog steeds worden er oorlogen in Afrika gevoerd, onder andere in Sudan en vliegen de prijzen van graan, rijst en mais wereldwijd vooral door speculatie als een raket omhoog. Het zijn de “beursgieren” die na de bankenmalaise, nu hun klauwen uitsteken naar de eerste levensbehoefte van de mens, het eten.
Een toespraak over deze verontrustende ontwikkelingen werd door de organisatoren afgelast. Sommigen wilden de werkelijke oorzaken en wie de betrokkenen hierin zijn, kennelijk niet horen. (zie hier de in het Nederlands vertaalde toespraak)

Korte- en lange termijn

Hoewel uit bepaalde hoek ontkend wordt, is het onmiskenbaar dat er wederom een grote hongersnood is in delen van Afrika.
De oorzaken zijn zoals al aangegeven velerlei. Voor de korte termijn heeft voedselhulp natuurlijk de hoogste prioriteit, voor de lange termijn is een gerichte en doelmatige aanpak nodig die niet meer verstoord mag worden door onderlinge twisten.
Vrede, duurzame landbouw, afbouw van Westerse landbouwsubsidies in onder andere Europa en Amerika, beter onderwijs en nog een aantal andere verbeteringen zijn nodig om Afrika een betere toekomst te geven, met als doel op redelijke termijn in eigen onderhoud te kunnen voorzien.

Dat er daarnaast nog flankerende hulp wordt geboden is logisch, gezien de grote achterstand op alle fronten. Dit kan vooral door gerichte projecten en ontwikkelingshulp beter op elkaar af te stemmen en deze specifiek te richten op de arme bevolkingen aldaar.