Tweet

De ruimte in geslingerd /reageer

Ruimtevaart lijkt onvermijdelijk verbonden met de strijd tegen de zwaartekracht. Die wordt nu vooral overwonnen door raketaandrijving maar al in 1895 stelde de Russische wetenschapper Konstantin Tsiolkovski de ruimtelift voor, waarbij de Eiffeltoren, die net een paar jaar bestond, als inspiratiebron diende. De befaamde sf-schrijver Arthur Clarke deed het in zijn boek The Fountains to Paradise (1979) nog eens dunnetjes over, maar de vorig jaar gestorven schrijver en lid van het Britse Koninklijke Astronomische Genootschap, wist ook dat de ruimtelift praktisch nog niet haalbaar was.

De gewone lineaire ruimtelift heeft, bijvoorbeeld, nog steeds energie nodig heeft om de zwaartekracht te neutraliseren. De Amerikaanse onderzoeker Leonardo Golubović heeft met student Steven Knudsen het idee van een draaiende ruimtelift gepresenteerd, waarbij de draaiing zorgt voor de ‘ontsnappingsenergie’. “Interessant idee”, zegt universitair hoofdocent ir Joris Melkert, werkzaam bij de onderzoeksgroep van Wubbo Ockels bij de TU Delft, “maar ik denk dat er nog wel wat praktische problemen zijn op te lossen”.

De Russische wetenschapper Tsiolkovski (Константин Эдуардович Циолковский) was zijn tijd ver vooruit. Toen in de verste verte nog geen sprake was van ruimtevaart en alleen schrijvers als Jules Verne een reis naar de maan beschreven, had Tsiolkovki al ideeën hoe hij raketten de lucht in kon schieten. Hij kan ook worden beschouwd als de aartsvader van de ruimtelift. Zijn idee was simpel: als je een toren als die gigantische Eiffeltoren kunt neerzetten, die is gebouwd voor de wereldtentoonstelling in Parijs in 1889, dan hoef je slechts een hogere toren te bouwen om aan de aantrekkingskracht van de aarde te ontsnappen. Je bouwt er een lift in, zoals in de Eiffel-toren, en zie daar: je ruimtelift.

Minpuntje

Dat plan van Tsiolkovski is niet echt uitvoerbaar, want al ras zal het materiaal bezwijken onder zijn eigen gewicht. De Engelse in Sri Lanka levende (en in 2008 overleden) sf-schrijver pakte het idee van Tsiolkovki weer op. Als je nou een satelliet in een geostationaire baan rond de aarde laat cirkelen, bijna 36 000 km boven zeeniveau, dan moet het toch mogelijk zijn een ruimtelift te maken? Je laat eenvoudig een ‘touwtje’ van die satelliet (dat kan een brok steen zijn) en gooit dat uit naar de aarde, waar je het vastmaakt aan een schip (het is handig als het ankerpunt van de ruimtelift kan bewegen) en liefst in de buurt van de evenaar. Minpuntje is dat er toen Clarke dat schreef nog geen materiaal bestond dat de gigantische trekspanning (de satelliet/steenbrok trekt aan de kabel), zou overleven. We hebben het dan over 50 - 90 GPa (staal 1 GPa, kwarts 20 GPa).