Tweet

De vrije open kaart en de plaats van het ondernemerschap /1 reactie

OpenStreetMap, de vrije en open wereld kaart, groeit en bloeit. Ook overheden stellen meer geografische data ter beschikking aan de buitenwereld. Op zich is dat niet nieuw, maar het niveau en de manier waarop verandert wel: van websites met digitale kaarten naar de ruwe data zelf, en van bestanden die wellicht eens aardig zijn om te delen, naar geodata, die in structuur wordt aangeboden. Ondernemers van GeoBusiness vragen er al jaren om, maar wat betekent open geodata voor ondernemerschap?

Verschuivende grens tussen overheid en markt

Overheden worden het open data pad opgeduwd door internationale ontwikkelingen zoals Open Government, het Europese Public Sector Information Platform, OpenStreetMap en daadkrachtige ministers, die de daad bij het open data woord voegen.

Openlijk delen wat gemakkelijk openlijk te delen valt is vooral een cultuurvraagstuk, volgens een TNO rapport over “Open Overheid”. Maar nu worden er echte stappen gezet, onder andere met de vrijgave met het Nationaal Wegenbestand door Rijkswaterstaat en de Basisregistratie Topografie door Kadaster. Open data verandert zo de grens tussen overheid en markt en geeft kansen aan starters en ondernemers. Nieuwe bedrijvigheid is ook een van de doelstellingen van de Rijksoverheid.”

Voor ondernemers is het type licentie van de vrijgegeven data van belang: Overheid.nl beveelt uitgevers van overheidsdata aan zo min mogelijk beperkingen op te stellen (zelfs de leveranciers van de data hoeft niet genoemd te worden) om zo te sturen naar maximale benutting van de data. In praktijktaal: ondernemers mogen deze data gebruiken in nieuwe dataproducten, in nieuwe gecombineerde webdiensten, zelfs zonder de bron te vermelden. En voor deze investering in ideeën, technologie en uren mogen zij ook compensatie vragen (lees een factuur sturen).

OpenStreetMap: de waarde buiten de kaart

OpenStreetMap is een vrije wereldkaart, die van iedereen en tegelijk van niemand is. Tim Berners-Lee ziet OpenStreetMap als ‘maybe the most exciting’ in relatie tot linked open data. Deze rijke mondiale dataset is tragisch genoeg een goede bron in gebieden waarin recent rampen zijn geweest. Zo is na de aardbeving in Haïti de kaart door veel vrijwilligers op basis van allernieuwste satellietbeelden up-to-date gemaakt. Maar de OpenStreetMap Foundation nodigt ook actief organisaties uit om geodata te doneren aan de community.

OpenStreetMap stelt de data beschikbaar op basis van een virale, ‘share-alike’ licentie: het resultaat van het gebruik van de digitale kaart, afgeleid werk, moet weer aan iedereen ter beschikking moet worden gesteld, onder dezelfde voorwaarden. Dit is interessant voor die ondernemers, die geen waardecreatie zien (of willen zien) in het gebruik van de digitale kaart zelf. Zij zullen de waardeketen als het ware om de kaart heen moeten invullen.

Wat is toegestaan?

Ondernemers, die wel meedoen, zullen selectief zijn in de bijdrage aan OpenStreetMap en niet snel de eigen kroonjuwelen – lees unieke, lang verzamelde databronnen – met iedereen delen. Maar een deel van de data openlijk delen, het oude goud, is nu wel erg gemakkelijk geworden.

Wat nu precies wel of niet is toegestaan met de OpenStreetMap data, is ook aan enige interpretatie (en dus onzekerheid) onderhevig: als ik een analyse maak op basis van OpenStreetMap data, moet ik dat resultaat dan teruggeven? Mag ik de data natekenen en moet ik dat dan ook teruggeven? Als ik een routeplanner bouw op basis van OpenStreetMap data, moet ik dan mijn bevindingen ook weer met iedereen delen?

Ondernemers die de gecreëerde waarde in geodata uniek aan zichzelf willen toe-eigeningen, zullen de vrije OpenStreetMap links laten liggen zolang de virale licentie vorm in stand blijft. De OpenStreetMap Foundation heeft de discussie over afgeleid werk erkent en werkt aan een nieuwe licentievorm. Afgeleide databases (databases die met elkaar gelinkt/verwoven zijn) behouden het virale karakter, terwijl collectieve databases (een set databronnen die onafhankelijk van elkaar gebruikt worden) niet meer het ‘share-alike’ virus dragen.

Vernieuwing, die blijft

OpenStreetMap is als vrije kaart een verrijking van de wereld van de digitale kaart, en daarbuiten. Het zorgt mede voor een open ecosysteem van data en services, waarin meer alternatieven en vernieuwingen mogelijk zijn en waarbinnen de barrières om mee te doen laag zijn. Maar de huidige licentievorm plaats het ondernemerschap buiten de kaart.

Of OpenStreetMap een vernieuwing is, die zal blijven, is nog onduidelijk, want in dat open ecosysteem spelen meerdere factoren een rol. Het zou zo maar net kunnen zijn dat de naam van de uitgever van een digitale kaart (lees Rijkswaterstaat, Kadaster) voor de consument en bouwer van een applicatie toch waardevoller is dan een “OpenStreetMap inside”. Maar een geowereld geheel zonder OpenStreetMap wordt steeds onwaarschijnlijker.

Ook interessant:

Ook wetenschappelijke informatie wil vrij zijn
In de Freeconomy is alles gratis, maar niet heus
Het nieuwe strijdtoneel: aandacht
Co-creatie verhoogt de waarde van content