Tweet

Een idee kopiëren is niet altijd strafbaar /reageer

Ideeën zijn vrij, maar andermans uitwerking mag je niet zomaar gebruiken. Waar de grens tussen die twee ligt, is heel moeilijk te zeggen. Het hangt af van in hoeverre er sprake is van een eigen uitwerking van bestaande feiten, techniek en modes of stijlen.

Invulling

Iedereen mag op zijn eigen manier invulling geven aan een idee, concept, thema of stijl. Wat niet mag is andermans concrete uitwerking daarvan overnemen. Deze uitwerking is beschermd door het auteursrecht, aangenomen dat er sprake is van een creatieve, persoonlijke uitwerking. Wat door technische of andere randvoorwaarden wordt voorgeschreven, is niet beschermd.

Auteursrecht beschermt de vorm, de uitwerking waarin een idee, plot of wat dan ook gegoten is. Je mag geen concrete elementen uit die vorm of uitwerking overnemen. Wel mag je het idee, plot of concept overnemen en op je eigen manier uitwerken. Ook zakelijke feiten uit het origineel, en zelfs de stijl van de maker van het origineel, mag je hergebruiken. Maar bijvoorbeeld een vervolg op een bestaand boek schrijven, mag niet.

Eigen karakter

De belangrijkste toets in het auteursrecht is of een werk een ‘eigen karakter’ heeft. Andermans werk nadoen of navertellen heeft geen eigen karakter, dat is gewoon nabootsing in andere woorden. Je moet je eigen invulling geven aan datgene wat je uit andermans werk haalt.

Thema

Bijna elke tekst, foto, film of ander werk is wel gebaseerd op een bepaald thema, een algemeen concept. Dat is geen enkel probleem: thema’s, concepten en algemene ideeën zijn niet beschermd. Iedereen mag op zijn eigen manier invulling geven aan dat thema of concept.
Er zijn bijvoorbeeld tientallen boeken over hoe je moet pokeren. Al die boeken lijken op elkaar, maar dat komt door de spelregels van poker. Je moet tenslotte uitleggen welke kaarten hoeveel waard zijn, hoe een ronde gaat, hoe het zit met inzetten, bluffen enzovoorts. De structuur en opzet is dus min of meer gegeven. Iedereen doet het zo, dus als jij het ook zo doet, is het geen inbreuk.

Vandaar dat de Hoge Raad in het arrest Heertje/Hollebrand oordeelde dat twee sterk gelijkende handboeken economie geen inbreuk opleverden. Een lesboek over economie voor 4VWO moet nu eenmaal bepaalde stof in een bepaalde volgorde bespreken, en de onderwerpen heten nu eenmaal zoals ze heten. Zou de ene auteur echter alinea’s letterlijk hebben overgeschreven van de ander, dan was dat wel inbreuk zijn geweest. Op dat niveau is er tenslotte nog wel ruimte voor een auteur om zijn eigen tekst te schrijven.