Tweet

In de tang van het octrooi /3 reacties

Ontwikkelingslanden

Ook de organisatie Wemos is zeer kritisch over octrooibescherming. De Nederlandse organisatie zet zich in voor de verbetering van de gezondheid van mensen in ontwikkelingslanden. “De prijzen van gepatenteerde medicijnen zijn erg hoog”, zegt Annelies den Boer van Wemos. “Aidsremmers waren om die reden jarenlang heel erg duur. Sinds er generieke varianten vanuit India op de markt zijn, zijn de prijzen gedaald. Helaas heeft India met de ondertekening van het TRIPs-verdrag van de Wereldhandelsorganisatie zich in 2001 verplicht om patenten op nieuwe medicijnen twintig jaar lang te respecteren. Daardoor zullen nieuwe generaties medicijnen opnieuw duur worden.”

Samen met internationale instanties als de wereldgezondheidsorganisatie tracht Wemos deze problematiek op de agenda van beleidsmakers te krijgen. “Bedrijven worden uitsluitend geprikkeld om medicijnen te ontwikkelen waarvan de octrooirechten veel geld kunnen opbrengen. Medicijnen waar veel behoefte aan is in ontwikkelingslanden, zijn voor hen niet interessant.” Wemos pleit voor een alternatief systeem, waarbij bedrijven beloond worden voor het ontwikkelen van medicijnen waaraan veel behoefte is. “De overheid zou hiervoor een fonds kunnen creëren. Hiermee kunnen bedrijven beloond worden voor gezondheidsinnovaties, en niet alleen voor commercieel interessante middelen.”

Open source software

Er zijn meer alternatieven te bedenken voor het octrooirecht als stimulans voor innovatie. Zo wijst Schellekens op de populariteit van open source software, waarmee sinds de jaren tachtig het besturingssysteem Linux is ontwikkeld. “Het principe van open source software is dat de maker van een stuk software de broncode hiervan aan anderen beschikbaar stelt. Die mogen hieraan vrij sleutelen, onder voorwaarde dat ze de verbeterde versie weer onder dezelfde open source-voorwaarden verspreiden. Ze mogen hun verbeteringen dus niet exclusief voor zichzelf houden.” Deze vorm van eigendomsrecht werkt dus tegenovergesteld aan het octrooirecht: wie exclusiviteit claimt, breekt de regels en riskeert een rechtszaak.

Het succes van het open source besturingssysteem Linux is interessant. Het druist in tegen het gangbare idee dat uitvinders alleen investeren in innovatie als ze het product via een octrooi te gelde kunnen maken. Het gesleutel aan Linux gebeurt gratis. “Er wordt wel gesuggereerd dat programmeurs er voor hun plezier aan meedoen”, vertelt Schellekens. “Omdat ze een afkeer hebben van Microsoft, of omdat het bijdraagt aan hun professionele prestige. Bovendien is hun eigen bijdrage wel gratis, maar ze kunnen later wel profiteren van alle verbeterde versies. Ook hardwareproducenten kunnen belang hebben bij open source communities. Er moet immers software ontwikkeld worden die op hun hardware kan draaien. Als dat gebeurt via open source, wordt ook de hardware een stuk goedkoper.”