Tweet

Je genen op een rijtje in nieuwe attractie Corpus /reageer

Bij het woord museum denk je aan een plek waar antieke of waardevolle (kunst)voorwerpen te zien zijn voor het publiek. Corpus is in dat opzicht geen museum, maar het is wel een oord waar het interessant rondlopen is. Het is ‘een belevingscentrum rond het menselijk lichaam waar bezoekers van jong tot oud op spectaculaire wijze kunnen zien, horen en voelen hoe het menselijk lichaam werkt en welke rol gezond eten, gezond leven en bewegen daarbij spelen.’

Koningin

Naast vele andere medische specialisten, waren genetisch specialisten Gert-Jan van Ommen en Annette Vriends van het LUMC bij de opzet van Corpus betrokken.
De nieuwe attractie ligt niet ver van hun werkplek - aan de A44 bij Oegstgeest - en wordt vrijdag door Koningin Beatrix geopend. Vanaf 20 maart is Corpus geopend voor het publiek.

Knie

De bezoeker van Corpus komt in z’n rondgang door het gebouw onder meer langs 5D-Orgaantheaters, het Harttheater en de Hersenshow. In de zeven verdiepingen die het gebouw telt, wordt de bezoeker via bewegende vlakken en roltrappen door het menselijk lichaam geleid.
Hij komt binnen bij de knie en verlaat het lichaam bij de hersenen. Op de terugweg naar beneden kan hij in de medische infotheek allerlei informatie op het gebied van gezondheid vinden.

De informatie die in de attractie te vinden is, is door een medische adviesraad van gerenommeerde medische specialisten van verschillende Nederlandse universiteiten en ziekenhuizen en door voedingsdeskundigen aangeleverd, zoals hoogleraar neuropedagogiek dr. Hanna Swaab, over wie Sync recent nog berichtte.

Blow-up

Ook prof.dr. Gert-Jan van Ommen en dr. Annette Vriends van het Centrum van Humane en Klinische Genetica van het LUMC zijn bij de opzet van de attractie betrokken geweest. Vriends, Van Ommen en Remmers ontwierpen een ‘blow-up’ over de genetica: een gigantische poster op doek waarop de bezoeker kan zien hoe de genetica werkt.

Daarnaast ontwierpen ze informatie en een quiz voor een touch-screen over de genetica. Vriends: “De samenwerking met Henri Remmers was enorm stimulerend. Hij heeft bij de vormgeving de juistheid van de wetenschappelijke inhoud altijd voorop gesteld, terwijl het natuurlijk ook een aantrekkelijke en aansprekende beleving voor de bezoeker moest worden. Vorige week werd ik rondgeleid door het bijna voltooide centrum, en ik was echt onder de indruk van het resultaat.”

Aardappel

Vriends vertelt dat zowel een mens als een aardappel ongeveer 25.000 genen heeft. Het verschil tussen beide wordt veroorzaakt door kleine variaties in het DNA.
“De variatie binnen die 25.000 genen, maar vooral ook de variatie in het overige DNA – het DNA bestaat maar voor 2% uit genen – maakt niet alleen dat een aardappel een aardappel wordt en een mens een mens, maar bepaalt ook of je blauwe of bruine ogen hebt en of je een verhoogde gevoeligheid hebt om een ziekte te ontwikkelen.

Positiever

“Wanneer je je eigen genen leert kennen, kun je veel gerichter iets gaan doen voor je gezondheid dan alleen algemene richtlijnen in acht nemen”

Vriends zou graag zien dat Corpus ertoe bijdraagt dat DNA-onderzoek in de toekomst een positievere klank krijgt. “Nu wordt het nog sterk geassocieerd met ernstige ziekten waar vaak niet veel aan te doen is. Wanneer je je eigen genen leert kennen en kunt vaststellen hoe groot voor jou de kans is op het krijgen van bepaalde aandoeningen, kun je veel gerichter iets gaan doen voor je gezondheid dan alleen de algemene richtlijnen voor gezond leven in acht nemen.
De een zal zich bijvoorbeeld intensiever kunnen laten screenen op darmkanker, omdat uit het DNA-profiel is gebleken dat hij daarop meer kans heeft dan gemiddeld. Een ander zal meer gemotiveerd zijn om zijn eetpatroon aan te passen als uit DNA-onderzoek blijkt dat hij een verhoogde kans heeft om hart- en vaatziekten te ontwikkelen.”

Discussie

Waarom was het belangrijk dat de genetica in Corpus aan bod kwam? Vriends: “Genetica wordt steeds meer een onderdeel van de reguliere geneeskunde en zal in de toekomst voor steeds meer mensen relevant worden.”

“Tot voor kort ging het in het genetisch onderzoek vooral om tamelijk zeldzame, monogenetische aandoeningen waarbij één gen verantwoordelijk is voor het krijgen van een bepaalde ziekte, zoals de ziekte van Huntington.”

Preventie

“De laatste tijd houden de genetici zich steeds meer bezig met vaak voorkomende aandoeningen zoals hart- en vaatziekten, suikerziekte en kanker. Voor deze ziekten is niet één gen verantwoordelijk, maar een complex van genen en omgevingsfactoren die er samen voor zorgen dat iemand de ziekte wel of niet krijgt.
Als je die factoren in kaart kunt brengen, kun je daar je voordeel mee doen bij preventie, vroege opsporing of je kunt behandeling op maat gaan bieden.”

Vriends vindt het heel belangrijk dit soort dingen uit te leggen aan het algemene publiek. “Er zal zeker een maatschappelijke discussie gevoerd gaan worden over de ethische aspecten hiervan en de psychosociale consequenties. Het is belangrijk dat mensen goed geïnformeerd zijn om aan deze discussie deel te kunnen nemen.”

Bron: Universiteit Leiden