Tweet

Juridische valkuilen voor bloggers /5 reacties

Het recht is gewoon van toepassing op Internet, en dus ook op weblogs. Al sinds begin jaren negentig zijn er wetten die regelen wat wel en niet mag op Internet. En klassieke wetten over belediging en smaad gelden ongeacht het medium, dus ook via een blog kun je de misdrijven smaad, laster, discriminatie of belediging plegen. Je kunt inbreuk plegen op auteurs- of andere rechten van derden. Misschien onthul je wel vertrouwelijke informatie van je werkgever. Of je posting zorgt er voor dat iemand anders schade lijdt. Dat zijn allemaal situaties waar je als blogger voor aansprakelijk gehouden kunt worden.

De blog als meningsuiting

Blogs zijn eerst en vooral een middel om je mening te uiten. In Nederland heb je het recht om je mening te uiten. Dat gaat ver: die vrijheid van meningsuiting is er met name om ideeën en denkbeelden te verspreiden die schokken, kwetsen of verontrusten, zo vindt het Europees Hof voor de Rechten van de Mens. Maar er zitten wel degelijk grenzen aan dit recht, in de vorm van belediging, smaad en laster.

De grens tussen een negatieve opmerking, een belediging en smaad of laster is vaag. Niet elke vorm van kritiek of negatieve uitlating over iemand is een belediging. Daarvoor moet de kritiek kwetsend en nodeloos grievend zijn. Smaad is het opzettelijk aantasten van iemands eer of goede naam door verspreiding van een bepaalde bewering. Doe je dat op je blog (in tekst of met een afbeelding), dan pleeg je smaadschrift. Nog een trapje verder heet laster: smaad of smaadschrift plegen terwijl je wist dat de bewering een leugen was.

Het enkele feit dat de bewering waar is, is nog geen verdediging tegen een aanklacht wegens smaad! Er moet een goede reden zijn geweest om die bewering te doen. Rondbazuinen dat de buurvrouw veel drinkt, kan dus best smaad zijn ook al is het waar.

Aansprakelijkheid voor reacties

Bij veel blogs kunnen bezoekers reacties of commentaar achterlaten. Ook dergelijke reacties zijn aan bovengenoemde grenzen gebonden. In beginsel is natuurlijk de plaatser van de reactie aansprakelijk, net zoals de blogger dat is voor zijn artikel. Toch kun je ook als eigenaar van de blog wel degelijk aansprakelijk gehouden worden voor wat anderen in reacties achterlaten.

Het is dan ook een goed idee om regels over het wijzigen en/of verwijderen van commentaar en reacties te maken. Controleren en weghalen van problematische reacties blijkt bij de rechter een goede manier om aansprakelijkheid voor reacties te ontlopen. Maar je moet wel vooraf de ‘huisregels’ melden.

Materiaal van anderen

Van een andere orde zijn de juridische regels rond het gebruik van materiaal van anderen. Wie zijn weblog wil verfraaien met tekst of afbeeldingen, kan op Internet over elk onderwerp duizenden pagina’s of afbeeldingen vinden. Op vrijwel al die pagina’s, afbeeldingen en dergelijke zit auteursrecht (copyright). Die werken mag je dus niet zomaar gebruiken in je blog. Je moet toestemming vragen, of er moet bij het werk een licentie staan waarin staat dat het mag.

Zo zijn bijvoorbeeld via Flickr foto’s beschikbaar onder een Creative Commons licentie. Deze licentie staat hergebruik toe mits met bronvermelding.

De wet biedt wel bepaalde uitzonderingen op het auteursrecht. De belangrijkste is het citaatrecht: je mag datgene citeren wat je nodig hebt ter ondersteuning van je verhaal, maar wel met bronvermelding. En je mag niet meer citeren dan nodig:

• Reageer je op een bepaalde zin uit iemands artikel, dan mag je die zin plus de direct voorafgaande en volgende zinnen citeren. Niet het hele artikel.
• Bij een aankondiging van een bericht elders mag je de lead, de eerste alinea of eerste paar zinnen overnemen.
• Bij afbeeldingen moet je het werk bijsnijden of verkleinen.
• Bespreek je een nieuwe film, dan kun je een screenshot van een belangrijke scène laten zien, of de filmposter.
• Bij muziek kun je een stukje van een paar seconden laten horen.