Tweet

Nederland voorop met slimme energienetten /2 reacties

Op vijf locaties worden vanaf dit najaar proeftuinen opgetuigd voor slimme energienetten. Het Smart Energy Collective (SEC), een consortium van ruim twintig grote partijen, onderzoekt hiermee wat de beste manier is om te sturen op vraag en aanbod van energie.

Met deze integrale aanpak loopt Nederland wereldwijd voorop in onderzoek naar en ontwikkeling van een intelligente invulling van de energieinfrastructuur. Waar in de klassieke situatie, tot eind vorige eeuw, het aanbod van energie uitsluitend centraal en van bovenaf werd bepaald, krijgen in de nabije toekomst prosumenten – een samenvoeging van consumenten en producenten, vaak de decentrale opwekkers – een steeds grotere rol.

Prognoses gaan ervan uit dat decentrale bronnen (zoals zonnepanelen, windenergie, biogas en warmtepompen) in 2025 tot wel een kwart van de gehele energievraag en het -aanbod in beslag nemen. Tegelijkertijd zullen er dan zo’n honderdduizend tot een half miljoen elektrische voertuigen rijden. Daardoor zal niet alleen de stroomvraag van de huishoudens verdubbelen maar krijgen huishoudens ook de mogelijkheid om stroom in de auto op te slaan.

Jaren zestig

De sleutel tot de energetische transformatie is het elektriciteitsnet dat, daterend uit de jaren zestig van de vorige eeuw, onderhand ook vervanging behoeft. Grootschalige implementatie zal echter afhangen van hoe de prosument op de nieuwe ICT ontwikkelingen gaat reageren.

Frits Bliek, architect van Power Matching City, werkzaam bij KEMA en programmamanager van het SEC, ziet grootschalige uitrol van slimme energienetten optimistisch in. Begin 2011 werd de eerste Europese proef met slimme netten onder 25 huishoudens in de Groningse wijk Hoogkerk afgerond. Volgens Bliek heeft het Hoogkerk consortium, bestaande uit kennisinstituut TNO, softwarebedrijf Humiq, energieleverancier Essent en KEMA, daarmee de haalbaarheid van slimme netten bewezen.

“Met zulke netten kunnen we via een virtuele centrale aanzienlijk beter sturen op capaciteit”, zegt Bliek. “Ook de sturing van vraag en aanbod vanuit de eindgebruiker is uitstekend gegaan. En duurzame bronnen vallen prima in slimme netten te integreren. We hebben op dit moment nog onvoldoende statistiek om de performance en de besparingen te kwantificeren – daarvoor zijn minimaal vier seizoenen, bij voorkeur over meerdere jaren nodig. Maar de resultaten liggen in lijn met wat we verwachten. Bovendien hebben we laten zien dat het mogelijk is om dertig procent van de pieken af te scheren.”

Hoewel details over participanten in de nieuwe proeftuinen bekend zijn, is inmiddels wel duidelijk dat het project ‘Hoogkerk’ wordt opgeschaald naar een paar honderd woningen, verspreid over heel Nederland en aan elkaar gekoppeld door een virtuele centrale.

“Met slimme netten”, vertelt Marcel Eijgelaar, innovatiemanager bij Essent, “kunnen we duurzame bronnen veel beter benutten. Naast de maatschappelijke noodzaak om de oplopende kosten van congestie in het elektriciteitsnet in de hand te houden omdat de elektriciteitsvoorziening anders te duur wordt, zijn er voor ons als producent en leverancier twee belangrijke redenen om in slimme energiesystemen te investeren.”

Veranderende rol

Enerzijds is dat het beter benutten van duurzame elektriciteit door de vraag beter op de vaak lastig regelbare productie te laten aansluiten, zegt Eijgelaar. “Anderzijds wordt het mogelijk om nieuwe energieproducten en -diensten te ontwikkelen. Tegelijkertijd verandert onze rol: van energieleverancier naar partner van de prosument. Denk maar eens aan dynamische beprijzing of aan peer-to-peer levering van een of meerdere bronnen. Door een directere relatie met onze klanten en door betere benutting van duurzame elektriciteit, wordt het voor ons gemakkelijker om in duurzame energiebronnen te investeren.”

Ook IBM zal in de opschaling van het project ‘Hoogkerk’ deelnemen. De computergigant is al enige decennia bezig met de aanzetten tot meer slimme netten. Zo was van IBM het concept ‘smarter planet’ afkomstig dat in drie i’s valt samen te vatten: eerst de instrumenten, de hardware in de vorm van sensoren en meters, dan de interconnectedness (verbinding) waarmee de uit deze instrumenten afkomstige informatiestroom naar één plaats gaat en tenslotte intelligentie, ofwel welke zinnige kruisverbanden er gemaakt kunnen worden vanuit deze informatiestroom.

Joep van Leersum was als IBM’s utility leader verantwoordelijk voor de uitrol van het project ‘Amsterdam Smart City’, waarmee bij ruim 400 huishoudens slimme meters zijn geïnstalleerd. Hij licht het belang van een aan ICT gekoppelde energieinfrastructuur toe.

Seattle

“Steeds meer projecten, van woningen en stations tot elektrisch vervoer, moeten inzichtelijk aan elkaar verbonden worden. Zo waren we in Seattle betrokken bij het Olympisch schiereiland waar we 60.000 huishoudens via slimme netten aan elkaar koppelden. Dat ligt gevoelig, kost veel tijd en geld. In Nederland is het bewustzijn over slimme netten en dito meters gelukkig vrij groot: meer dan een-derde van de huishoudens is milieu- en energiebewust. Nederlanders zijn over het algemeen competitief ingesteld en letten, sterker dan in andere landen, op de financiële voordelen. Dat is een prima uitgangssituatie om slimme netten via een aantal proeftuinprojecten verder gestalte te geven.”