'Nederlander helemaal niet milieumoe' /2 reacties

Het milieubewuste gedrag van Nederlanders tanende? Met die conclusie vat het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) zijn onderzoeksgegevens wel heel misleidend samen, vindt de Wageningse milieuwetenschapper Gert Spaargaren.

Spaargaren reageert op de recente publicatie De Nederlandse Samenleving 2008. Daarin constateert het CBS dat Nederlanders de afgelopen tien jaar minder milieubewust gedrag zijn gaan vertonen. Zo wordt minder vaak glas naar de glasbak gebracht (in 1997 deed 90 procent van de huishoudens dat, in 2007 was dat 86 procent) en is de belangstelling voor het scheiden van groente- en fruitafval afgenomen (van 80 naar 68 procent). De enige gescheiden afvalstromen die de laatste tien jaar in omvang zijn toegenomen, zijn oud papier (van 89 naar 91 procent) en tuinafval (van 92 naar 93).

Achten en negens

Om uit die cijfers te concluderen dat het milieubewuste gedrag van Nederlanders dus tanende is, vindt Spaargaren niet terecht. “Het CBS heeft alleen gekeken naar zogenaamd eerste-generatie-milieugedrag. Daarmee worden milieumaatregelen uit de jaren zeventig en tachtig bedoeld. Die hebben veel te maken met afvalscheiding. Als ik de percentages uit het onderzoek bekijk, dan constateer ik dat we een rapport met achten en negens hebben. Als bovenmeester zou ik zeer tevreden zijn wanneer mijn leerlingen zulke cijfers haalden. Deze scores wijzen erop dat mensen gewoon heel goed hun best doen. En dat al vele jaren.” Percentages rond de negentig zijn volgens Spaargaren sowieso ongeveer het maximum dat je met beleid kunt bereiken.

De hoogleraar milieubeleid zou het dan ook “spannender” vinden om te kijken naar tweede-generatie-milieugedrag. “Dan gaat het om het fors terugbrengen van onze CO2-uitstoot. Dat kunnen we doen door ons gedrag te veranderen op gebieden als voeding, mobiliteit en wonen. Met dat soort gedragsveranderingen hebben we vooralsnog veel meer moeite. Het percentage consumenten dat op die gebieden goed scoort, ligt tussen de acht en de vijftien.”

Maar dat komt volgens de milieuwetenschapper niet doordat mensen niet bereid zouden zijn om hun gedrag aan te passen. Die bereidheid is er wel degelijk, zegt Spaargaren. Het probleem zit er volgens hem in dat voor veel tweede-generatie-milieumaatregelen de juiste infrastructuur ontbreekt. “Het is alsof je mensen vraagt papier gescheiden in te leveren en vervolgens zegt: de gemeente werkt nog aan een systeem om het op te halen.”