Tweet

Neutrinononsens: exit Einstein? /2 reacties

Ze hebben er een jaar of vijf over gedaan met zijn honderdzestigen en het resultaat mag er zijn: neutrino’s zijn 0,00002% (20 permiljoen procent) sneller dan licht. Nou en?, zul je misschien zeggen. Wat zou dat? Bovendien is een meetfoutje bij die snelheden (de lichtsnelheid is bijna 300.000 kilometer per seconde) snel gemaakt.

Nee, zegt het CERN, het onderzoeksinstituut in Zwitserland dat zich bezig houdt met de bestudering van ‘elementaire’ deeltjes, we hebben dat heel goed bekeken en het ligt niet aan onze meetmethode. Dan is het dus (?) opzienbarend nieuws. Waarom dat? Omdat sedert Einstein de lichtsnelheid de hoogste snelheid is die een deeltje kan bereiken; althans, sedert hij daar over nadacht, weten we dat.

Einstein was niet het grote nieuws

Voor Einstein en de hele natuurkundewereld is de lichtsnelheid de grens, Hele boeken zijn er vol gefantaseerd over tijdreizen, niet alleen achter- maar ook vooruit (hoe je dat laatste doet zie ik niet direct, maar mijn fantasie en vooral mijn natuurkundekennis is op dat vlak beperkt).

Een deeltje dat sneller dan licht gaat, reist terug in de tijd, ziet beelden (licht!) die in het verleden zijn gebeurd. Het grote nieuws, zoals het in de media terecht kwam, was dus niet dat de relativiteitstheorie van Einstein omver was gekegeld, maar dat we terug in de tijd zouden kunnen reizen.

Pauw en Witteman hadden het er over in hun programma (zij niet alleen, overigens) en ze werden nauwelijks tegengesproken. Tijdreizen met snelle neutrino’s? Wat een magistrale onzin. Daar hoef je toch geen vijf seconden over na te denken. Neutrino’s zouden dat misschien dan wel kunnen, leuk voor die neutrino’s en nu hopen dat ze oogjes hebben, maar wij tijdreizigers bestaan toch niet uit neutrino’s?

Neutrino’s zeggen ons niets

Ooit was de wereld van de elementaire deeltjes simpel. We hadden elektronen, protonen en neutronen en veel eerder in het antieke Griekenland zelfs nog alleen maar het atoom, dat Grieks is voor ondeelbaar. Je hebt nu al een aardige lijst van ‘elementaire’ deeltjes: quarks, muonen, bosonen, nog steeds elektronen en nog zo wat én neutrino’s. Neutrino’s zijn deeltjes die vrijwel geen gewicht hebben, elektrisch neutraal zijn (zoals de naam al zegt) en dwars door van alles heen vliegen. Het is dus nog knap lastig die spookdeeltjes te betrappen.

Uiteindelijke werden ze, althans een miniem gedeelte dat uit Zwitserland vertrokken was, gedetecteerd met behulp van de atoomkernen van lood. De detector in het Italiaanse Gran Sasso (zo’n 730 kilometer van CERN in Zwitserland) heeft maar zo’n 15.000 neutrino’s kunnen ontwaren en die waren volgens metingen sneller dan het licht; een tikkeltje, maar toch.

De onderzoekers zijn ook nog enigszins beduusd van het resultaat, maar dat soort nuances ontgaat de gewone man als jij en ik en duidelijk ook de media. Dan gaat men dus praten over reizen in de tijd. Daar kunnen wij eenvoudige lieden ons wat bij voorstellen (is dat wel zo?). Neutrino’s zeggen ons niets (en dan heb je daar nog eens drie verschillende van).

Tachtigjarige oorlog

Wetenschap moet sexy zijn. Pardon? Wetenschap is sexy, om dat vervelende woord toch maar te gebruiken, een bron van veel vermaak, maar het moet geen flauwekul worden. Een week na dato (net zo traag als dit stukje) komen de echte wetenschapsjournalisten op gang en wordt er in de krantenkolommen wat smalend gedaan over dat idee van tijdreizen.

Ik denk dat Henk en Ingrid dat niet meer hebben meegemaakt. Die blijven zitten met het idee dat ze binnenkort aan de tachtigjarige oorlog kunnen deelnemen. Voor de goede orde: CERN en OPERA, de organisatie die de neutrinosnelheden als kernactiviteit heeft, hebben op generlei wijze deze suggestie gewekt.