Tweet

Nooit meer een ‘Climategate’: een simpele tip /reageer

De lobby van multinationals die de mensheid uit het hoofd probeert te praten dat we getuige zijn van klimaatverandering en opwarming van de aarde als gevolg van “human activity”, is financieel misschien sterk, maar zal vroeg of laat het pleit verliezen.

Tenminste, als de andere lobby, die stelt dat klimaatverandering een feit is, leert om dit verschijnsel terug te brengen tot voor iedereen controleerbare voor- en nadelen van autorijden, milieu-onvriendelijke veeteelt en industrie, de wegwerpcultuur, het uitsluitend gebruik van fossiele brandstoffen en nog zo’n twintig andere hot issues – die óók zouden spelen als ze niet tot klimaatverandering leiden.

Dat deze controversiële kwesties ook op de politieke agenda gezet kunnen worden zonder het ‘spook’ van de klimaatverandering, is eigenlijk al bewezen. Alle huidige boosdoeners in de klimaatdiscussie werden al aangemerkt als vijanden van de economische, sociale of biologische vooruitgang sinds de jaren zestig: gezondheidsbedreigende lucht- en watervervuiling, de oorlogsvoering om grondstoffen zoals olie, de hoge kosten van autogebruik voor de consument, het verlies van groene ruimtes voor mensen en dieren, de extreem hoge kosten voor het veilig verbranden van ongesorteerd afval.

Economische gronden

En ook zonder de boeman die tegenwoordig klimaatverandering heet, werden op puur economische en andere rationele gronden maatregelen genomen om het energieverbruik terug te dringen, afval te recyclen, gassen uit te bannen die een gat in de ozonlaag veroorzaken en innovaties te stimuleren die het gebruik van eindige grondstoffen reduceren.

Van dit soort maatregelen en innovaties zijn er inmiddels duizenden, bijna allemaal begonnen in de tijd vóór ‘Climate Change’. Eigenlijk zijn we nu in het tijdperk beland dat we zouden moeten kiezen tussen bijvoorbeeld het ene of het andere alternatief voor fossiele brandstoffen, of de ene of andere methode voor drinkwaterwinning uit zout zeewater.

Dat zie je op congressen, in de media en in discussies op de werkvloer dan ook gebeuren. Het gaat er niet meer om of biogas een goed product is maar op welke manier biogas het beste geproduceerd kan worden (bijvoorbeeld zonder wereldwijd de voedselprijzen op te drijven) en waar de toepassing van biogas het meeste rendement oplevert.

Inzichten gaan snel

Inzichten in de productie en het gebruik van biogas gaan nu zo snel, dat een doorsnee-wetenschapsjournalist zoals ik, zijn/haar biogas-verhaal minstens eenmaal per jaar moet bijstellen. Ik las recentelijk een onafhankelijke Britse studie waaruit zou zijn gebleken dat biogas eigenlijk het beste toegepast kan worden in transport – puur en alleen gemeten aan de bijdrage van biogas aan CO2-reductie.

Maar één ding in mijn verhaal blijft een constante: dat we ons afval op een verantwoorde, economisch slimme manier moeten recyclen, simpelweg omdat ongerecycled afval stinkt, kostbare grondstoffen bevat, een formidabele bron van energie is, vuilnisbelten er lelijk uitzien, en de vermaledijde huisvrouw, doorsnee bouwvakker en gemiddelde restauranteigenaar bewezen heeft afval te willen en te kunnen scheiden. Om hen zo ver te krijgen was geen moeilijk te controleren wetenschappelijk verhaal over klimaatverandering nodig, maar meestal een eenvoudig gezond-verstand-idee.

Climategate

Met die ‘common sense’-benadering worden ook al bijna veertig jaar vormen van ‘Climategate’ voorkomen, de affaire uit 2009-2010 over gelekte emails van klimaatdeskundigen die in het geheim dissidente collega’s met onwelkome verhalen over het-valt-wel-mee-met-die-klimaatverandering weggecensureerd zouden hebben.

Climategates zouden bijna niet meer voorkomen, als we de wetenschappelijke component in het verhaal over klimaatverandering reduceren. Klimaatverandering is zelfs voor klimaatexperts al een vreselijk moeilijk te meten en ingewikkeld verhaal, ‘waarvoor de rekencapaciteit van alle universiteitscomputers ter wereld niet eens voldoende is’, las ik ooit aan het begin van de klimaatgekte in 1993 in een beroemd artikel van Philip Roqueplo, ‘Climats sous surveillance’.

Ik ondervond dat onlangs weer toen ik onderzoek deed naar verklaringen voor de enorme toename van het aantal zandstormen in het Midden-Oosten. Zoals te verwachten was, zouden Arabieren – overal rijkelijk bedeeld met woestijnen - waarschijnlijk niet omkomen door gestegen waterniveaus in hun rivieren, zoals mensen in Bangladesh, maar door nog grotere watertekorten dan ze nu al kennen, plus verwoestende zandstormen die het vlieg-, satelliet-, internet- en telefoonverkeer lamleggen, landbouwgewassen soms twee weken hun vermogen tot fotosynthese ontnemen en op massale schaal voor ademhalingsproblemen zorgen. Van die zandstormen had ik er zelf al tientallen meegemaakt tussen 2003 en 2009 in Irak en Dubai. Het was verschrikkelijk, een soort hete Londense fog die vele dagen kon duren met een zicht van nog geen vijf meter soms - die IJslandse vulkaan in het kwadraat en dat elk jaar drie tot dertig keer.

Oorzaak is niet interessant

Of dit nu door klimaatverandering komt of door iets anders, was voor mij en voor gewone Arabische burgers amper interessant. Zij willen op de oorzaken dichtbij huis afgaan (bijvoorbeeld desertificatie als gevolg van het droogleggen van moerassen of het opdoeken van irrigatieprojecten in de regio) of op de oplossingen: glasvezelnetwerken, mondkapjes, akkerbouw in kassen.

Overigens bleek het wetenschappelijke onderzoek naar zandstormen nog totaal in de kinderschoenen te staan (met uitzondering van de man-made Dust Bowl in de VS). Om de een of andere reden heeft de westerse en Aziatische vrees voor groeiende wateroverlast en overstromingen meer onderzoekssubsidies gekregen. Om Arabieren in dit debat te betrekken, kon ik niet alleen wenen om het verdwijnen van de ijsbeer of natte voeten in de Hollandse polder. En ik kon ook niet aankomen met klimaatverandering als oorzaak voor de zandstormen, want dat was eigenlijk nog steeds niet behoorlijk onderzocht. Niettemin zat ik echt niet zonder argumenten om Arabische kijkers en lezers aan te sporen er zelf wat aan te doen.