Tweet

Van wie is informatie eigenlijk? /1 reactie

Van wie is informatie, vraagt Arnoud Engelfriet zich af. Een filosofische vraag, vind hij. Het antwoord is dan ook niet eenvoudig.

Heel algemeen denk ik dat je wel kunt zeggen: informatie is van degene die deze geschapen heeft. Dit is bijvoorbeeld duidelijk bij persoonsgegevens. (De discussie over informatie versus gegevens voeren we een andere keer.) Daar is namelijk een duidelijk uitgangspunt voor gekozen in de Wet Bescherming Persoonsgegevens: die zijn van de betrokkene, de persoon over wie het gaat. Daarom is het uitgangspunt van de ‘privacywet’ ook dat er voor zo ongeveer elke verwerking van persoonsgegevens toestemming nodig is van die betrokkene.

Maar helemaal correct is dat niet: feitelijke informatie is vrij te gebruiken. Hoewel ook dat weer niet helemaal klopt: informatie kan zijn ‘opgesloten’ in een auteursrechtelijk beschermd werk, of nog erger, onderdeel zijn van een databankrechtelijk beschermde databank. En dan kun je die informatie er niet zomaar uithalen. Of toch weer wel, want auteursrecht of databankrecht geldt niet voor de feiten als zodanig. Het is dus moeilijk daar in het algemeen iets zinnigs over te zeggen.

Dodezeerollen

Een mooi voorbeeld hier vind ik de discussie rond de Dodezeerollen (of is het nou Dode zee-rollen?). Deze teksten zijn zo oud dat er uiteraard geen auteursrecht meer op rust, maar voordat ze in leesbare vorm konden worden gepubliceerd, moest er wel het nodige aan bewerkt en gedaan worden. Zo veel zelfs dat het Israelisch Hooggerechtshof oordeelde dat de restaurateur de auteursrechthebbende op het eindresultaat was. Een beetje zoals je tegenwoordig eigenlijk geen Sneeuwwitje- of Pinokkio-afbeelding kunt publiceren zonder ruzie met Disney te krijgen over auteursrechten.

In theorie zit er alleen auteursrecht op de uitwerking, in dit geval de moderne vertaling en de eigen aanvullingen op de antieke teksten. Maar in de praktijk is de scheiding tussen informatie en uitwerking daarvan bijzonder moeilijk te trekken. Daarvoor moet je immers als gebruiker de originele teksten hebben om te zien wat er door de ‘vertaler’ is toegevoegd, iets dat praktisch nauwelijks te doen is. Daarmee zijn die feiten in de praktijk toch eigendom van die vertaler geworden, hoewel dat eigenlijk zeer onwenselijk is. Want behoort informatie niet vrij te zijn?