Tweet

Wat doen we met de zeebodem? /reageer

Hoe ziet de zeebodem rondom een offshore windpark of zandwinput er over honderd jaar uit? Menselijk ingrijpen kan grote gevolgen hebben voor de dynamische natuurlijke processen op de bodem.

Modellen

Promovenda Civiele Technologie en Management Henriët van der Veen van de Universiteit Twente ontwikkelde een ‘rapid assessment tool’ voor de Noordzee, dat snel inzicht geeft in de grootschalige effecten op lange termijn. Haar modellen kunnen helpen de optimale locatie te vinden en nadelige effecten beperkt te houden.

Met de ambitieuze plannen voor ‘tulpeilanden’ en grote windparken in zee neemt ook de behoefte aan voorspellende modellen toe: welke veranderingen zal de zeebodem te zien geven bij deze menselijke ingrepen? En hoe beïnvloeden die veranderingen niet alleen de natuurlijke omgeving maar ook andere menselijke activiteiten: scheepvaart, aanwezige boorplatforms, kabels en pijpleidingen?

Patronen

Om hierin inzicht te krijgen koppelt Van der Veen een Geografisch Informatiesysteem (GIS) van de Noordzee aan morfologische modellen die de vorming van patronen op de bodem beschrijven, zoals zandgolven en zandbanken. Dankzij deze koppeling weet ze de natuurlijke vorming van zandbanken en zandgolven adequaat te voorspellen voor het overgrote deel van de Noordzee.

Eigen dynamiek

Als volgende stap heeft Van der Veen de menselijke activiteit opgenomen: zandwinputten en windmolenparken. Rondom deze ingrepen ontstaat een heel eigen dynamiek, met onder meer troggen en zandbanken die hoogteverschillen van meters veroorzaken: het windpark zélf komt in de loop van de tijd ook hoger te liggen.

De plaats van een windpark, de hoek ten opzichte van de stroomrichting, de korrelgrootte van het zand of de kiezels: ze dragen allemaal bij aan deze effecten. Zo is het effect bij de Engelse kust totaal verschillend van dat bij de Nederlandse: door sterkere stroming en een andere bodemsamenstelling treden effecten bij Engeland veel sneller op. Ook strekt de invloed zich daar uit over een veel groter gebied dan voor de Nederlandse kust.

Tweede Maasvlakte

De modellen van Van der Veen kunnen dienen als ‘rapid assessment tool’ voor besluitvorming over bijvoorbeeld de locatie van nieuwe activiteiten zoals de grootschalige zandwinning - 365 miljoen kubieke meter - voor de aanleg van de Tweede Maasvlakte.
De gevolgen over honderd jaar mogen ver weg lijken, ze zeggen ook veel over de stabiliteit in de jaren ervóór, aldus de promovenda. Ook kunnen de modellen relatief eenvoudig worden uitgebreid met nieuwe ‘lagen’ die bijvoorbeeld informatie bevatten over andere menselijke activiteiten op de Noordzee.