Tweet

Wat nou privacy? (deel 1) /reageer

Het tv-programma Zembla, met Den Tex in een hoofdrol, liet in een uitzending in 2008 zien dat je op internet voor een paar dollar eenvoudig creditkaartgegevens kunt kopen, waarna je er naar hartelust mee kunt gaan winkelen. Het gaat er niet om of ik niks heb te verbergen (en dat is ook al niet waar), maar het gaat erom dat de gegevensbeheerder mij kan garanderen dat mijn op vele (digitale) plaatsen opgetaste gegevens niet misbruikt worden. Inmiddels hebben de creditkaartmaatschappijen maatregelen genomen om de beveiliging van de kaarten te verbeteren, maar buiten Nederland kunnen diezelfde kaarten nog steeds misbruikt worden door id-dieven.

Grootste bedreiging is identiteitsfraude

Identiteitsfraude werd op een voor journalisten georganiseerde Dag van de privacy in het Mediapark in Hilversum door journalist Brenno de Winter (journalist van het jaar voor zijn onderzoek naar de kraakbaarheid van de ov-chipkaart) en journalist/schrijfster Maria Genova als grootste bedreiging gezien van de privacy. Maar de persoonlijke levenssfeer wordt niet alleen bedreigd door boeven die het gemunt hebben op je geld of je identiteit om hun louche zaken ongestoord te kunnen voortzetten. Het gaat om veel meer. Het gaat om het recht te weten wat er met je gegevens gebeurt, het gaat om het recht van de vrijheid van beweging, om recht op vergetelheid, enzovoort enzovoort.

Sinds september 2001 is er de Wet bescherming persoonsgegevens, een uitvoering van een Europese richtlijn. Alle verwerkingen van persoonsgegevens moeten worden gemeld bij de toezichthouder, in Nederland het College Bescherming Persoonsgegevens (CBP). Het CBP houdt een openbaar register van deze meldingen bij. Het melden van een verwerking van persoonsgegevens betekent overigens niet dat het CBP deze verwerking daarmee goedkeurt. Het blijft de verantwoordelijkheid van de instantie die meldt om persoonsgegevens in overeenstemming met de wet te verwerken. Een groot aantal maatschappelijk goed bekende en geaccepteerde verwerkingen is vrijgesteld van melding.

Ik heb niks te verbergen, is de mantra. Dat is natuurlijk al niet waar (geef je gewoon antwoord op de vraag: “Trek je je vaak af?” of zelfs op de vraag “Hoeveel verdien jij?”?), maar het risico bestaat dat er iemand met je persoonsgegevens aan de haal gaat.

Dat hoeft natuurlijk niet alleen identiteitsdiefstal te zijn, het is al opgemerkt. De digitalisering van de maatschappij heeft geleid tot ‘verglazing’. De burger raakt steeds hechter verstrikt in een digitaal netwerk, waaraan hij of zij, dat moet gezegd, meestal niet onvrijwillig deelneemt. We communiceren ons wezenloos. We whatsappen en kwetteren dat het een aard is.

Gegevens verstrekken zonder nadenken

Op allerlei plaatsen worden gegevens van ons verzameld, die we vaak zonder al te veel nadenken hebben verstrekt of die we verplicht moeten afstaan en waarvan de noodzaak niet altijd even duidelijk is: bij overheidsinstellingen, bij ziekenhuizen, bij webwinkels, bij vervoers- en telefoonmaatschappijen en op sociale media. Wat gebeurt daarmee? We hebben geen flauw idee. Het gros van de mensen weet niet wat er aan gegevens wordt vergaard als we op internet een webstek bezoeken, met Google als kampioeninzamelaar. Op zijn surfprogramma Chrome biedt Google de mogelijkheid om anoniem op het web te rauzen, maar wie vertrouwt dat?

Het terrein van privacybescherming is een mer à boire. We hebben het gehad over identiteitsdiefstal, dat voorbeeld spreekt natuurlijk erg tot de verbeelding, maar we kunnen het ook hebben over het Elektronisch Patiëntendossier (EPD), het koppelen van reisgegevens aan persoonsgegevens door ov-bedrijven, het volgen van mobiele telefoons, het doen van inkopen op webwinkels, het biometrisch paspoort, terrorismebestrijding of de communicatie met de overheid via het veilige (?) DigiID. Bij al die voorbeelden worden persoonlijke gegevens vergaard, opgeslagen en soms gecombineerd.

Lees de andere delen uit deze serie

Het privacygedrocht dat biometrisch paspoort heet
Langzaam verandert er iets aan de verwaarlozing van onze privacy (later deze week)

Ook interessant:

Wie Lord of the Rings koopt, houdt ook van aardbeiencondooms
Twitter mag gegevens gebruikers aan Justitie VS geven
Toestemming krijgen onder privacywet is niet eenvoudig